Chwała bohaterom, obrońcom wolności, demokracji i Konstytucji
W czasie wojny domowej w Polsce w maju 1926 r., 95 lat temu, zginęło 500 osób, w tym ponad 300 żołnierzy i oficerów. Profesjonalni historycy nic chcieli podzielić wojskowych ofiar na obrońców demokracji i Konstytucji oraz buntowników. Zrobiłem to sam, jako dziennikarz.
Listę obrońców wolności, demokracji i Konstytucji w maju 1926 r. , bohaterów naszego Wojska Polskiego, którzy polegli broniąc słusznej sprawy – naszego państwa i honoru żołnierza, stworzyłem samodzielnie 9 maja 2012 r. na podstawie dokumentów Instytutu Piłsudskiego w Nowym Jorku, których skany kupiłem latem 2011 r. za równowartość 100 dolarów.
Chciałem, by pomogli mi w tym profesjonalni historycy. Ale oni odmówili. Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie opracowało dokumenty i stworzyło alfabetyczne listy 301 zabitych i 576 rannych żołnierzy i oficerów w czasie wojny domowej w dniach 12-15 maja 1926 r. na podstawie kopii dokumentów z Instytutu Piłsudskiego, które mu przesłałem, ale nie chciało zająć się oddzieleniem obrońców demokracji od buntowników.
Współpracy w tym zakresie odmówili również prof. Andrzej Chojnowski z Uniwersytetu Warszawskiego i Andrzej Szczepanowski z Muzeum Wojska Polskiego.
Prof. Chojnowski wysłał mi SMS-em numer telefonu komórkowego do prof. Andrzeja Garlickiego, autora książki „Przewrót majowy”. Niestety, prof. Garlicki ma zepsuty komputer nie mógł mi więc szybko pomóc. Długo rozmawiałem z nim 9 maja 2012 r. na temat wojny domowej w 1926 r. Prof. Garlicki powiedział, że w maju 1926 r. odbyła się uroczystość pogrzebowa, w czasie której pochowano poległych żołnierzy wspólnie bez rozróżniania, kto był obrońcą legalnej władzy, a kto buntownikiem. Powiedział, że wielu żołnierzy walczącej w zbuntowanych oddziałach nie zdawało sobie spawy, że dopuszczają się zdrady stanu,
„Dostali rozkaz i poszli walczyć”, powiedział prof. Garlicki.
Nie zgodziłem się z taką oceną sytuacji.
„Każdy żołnierze idący do boju z własną armią musi umieć ocenić, czy zdradza swoje państwo, czy dopuszcza się zdrady stanu, atakując legalne władze swojego państwa. Należy umieć rozróżniać dobro od zła. Józefowi Piłsudskiemu chodziło o zatarcie zła, którego dopuścił się. Ale nam powinno zależeć na podkreślaniu, co jest dobre, a co złe. Bohaterów nagrodzić, a buntowników potępić”, odpowiedziałem profesorowi.
Zapytałem prof. Garlickiego, czy potrafi wskazać żołnierza, broniącego legalnych władz, który szczególnie wyróżnił się w walce z buntownikami. Odpowiedział, że nie zna.
Zapytałem go też, czy rodziny zabitych przez buntowników żołnierzy utworzył jakieś stowarzyszenie. „Nie”, odpowiedział prof. Garlicki. Nie wiedział też jak dotrzeć do tych rodzin.
W portalu wp.pl znalazłem listę oddziałów wojskowych lojalnych wobec rządu i oddziałów buntowników.
Samodzielnie stworzyłem więc listę obrońców wolności i demokracji poległych w maju 1926 r. i opublikowałem w internecie.
Najwyżsi stopniem z nich to:
mjr.inż. Dworakowski Marian Of.Szk.Inż.
mjr. Kiedrowski Jan 71 pp.
Mjr.obs. Ko….ło Konstanty 1 p.lotn.
mjr. Mięsowicz Eugeniusz Wyż. Szk. Wojsk.
Bronię demokracji, mimo że zdaję sobie sprawę z jej wad.
To demokratyczne państwo ogranicza naszą wolność.
Wszędobylska demokracja stara się inwigilować nas wszędzie.
Zmienia się w totalitarny reżim.
Ja jednak nadal uważam, że nie ma lepszego systemu politycznego niż demokracja. Wszystkie inne niosą ze sobą więcej zagrożeń.
Obrońcy Wolności i Demokracji, którzy polegli w maju 1926 r.
Lp. Stopień Nazwisko i imię Odział
1 kpr. Adamczewski Stefan 58 pp.Wlkp.
2 szer. Aksamski Franciszek 58 pp.Wlkp.
3 kpr. Antkowiak Wincenty 58 pp.Wlkp.
4 kpr. Balbierz Walerian Wyż. Szk. Wojsk.
5 szer. Bartków Tymko 68 pp.
6 szer. Bendor Jan 10 pp.
7 szer. Bieńkowski Stanisław 1 p.a.p.
8 plut. Błaszczak Sylwester 58 pp.Wlkp.
9 szer. Bożko Edward 1 p. lotn.
10 szer. Bryk Piotr 57 pp.
11 ppor. Buczek Józef 10 pp.
12 szer. Ciesiak Józef 10 pp.
13 szer. Ciok Tadeusz Dow.30pp.
14 szer. Czarnolaska Berek Wyż. Szk. Wojsk.
15 szer. Dobosz Wincenty 71 pp.
16 st.szer. Dworak Wiktor 58 pp.Wlkp.
17 mjr.inż. Dworakowski Marian Of.Szk.Inż.
18 szer. Dworniczak Wal. 58 pp.Wlkp.
19 szer. Dziecioponek Eustachy Wyż. Szk. Wojsk.
20 szer. Eichorst Rinaldo 10 pp.
21 kanon. Gajda Marian Dow.1.p.art.przeciwlotn.
22 szer. Gawroński Jan 68 pp.
23 por. Giżycki Kazimierz Wyż. Szk. Wojsk.
24 szer. Głowacki Edward 71 pp.
25 plut. Gowras Michał 1 p.lotn.
26 szer. Gramsz Stanisław 58 pp.Wlkp.
27 kpr. Grudziak Franciszek 71 pp.
28 szer. Held Mieczysław 10 pp.
29 kpt. Hodbid Kazimierz 71 pp.
30 sierż. Janczak Walenty 57 pp.
31 ppor. Jędrychowski Zygmunt Of.Szk.Inż.
32 szer. Kaczmarek Franciszek W.I.G
33 st.szer. Kalinowski Pantelej 71 pp.
34 por. Kamiński Mikołaj Szk.Pchor.
35 bomb. Kardasz Władysław 1 dyw.art.kon.
36 szer. Karlikowski Dominik 10 pp.
37 szer. Kasperski Łukasz 57 pp.
38 szer. Kasprzak Jan 58 pp.
39 szer. Kawałek Stanisław 10 pp.
40 szer. Kawrus Piotr 71 pp.
41 szer. Kazmierczak Kazimierz 68 pp.
42 chor. Kaźmierczak Stefan 58 pp.
43 por. Keseja Michał 57 pp.
44 szer. Kiczor Stanisław 58 pp.W.
45 mjr. Kiedrowski Jan 71 pp.
46 szer. Kiptyk Makary 58 pp.
47 szer. Klajnerd Mordka 10 pp.
48 szer. Klepacz Symche 68 pp.
49 plut. Kleszczyński Stanisław 71 pp.
50 Mjr.obs. Ko….ło Konstanty 1 p.lotn.
51 plut.pchor. Kochanowski Jan 1 p.art.pl.
52 szer. Kochanski Antoni 57 pp.
53 szer. Kociuba Władysław 71 pp.
54 por.pil. Komar Leonard 1 p.lotn.
55 szer. Konalczyk Bolesław 10 pp.
56 szer. Koper Ryszard Of.S.San.
57 kanon. Kopyra Stefan 1 p.art.pl.
58 szer. Kordziński Bronisław 58 pp.
59 szer. Kosicki Jan 58 pp.
60 st.szer.pchor Kosza Stanisław Szk.Pchor.
61 st.sierż. Kotlicki O.S.Inż.
62 st.sierż. Koza Leon W.S.W.
63 szer. Krakowiak Józef 10 pp.
64 szer. Krokotyn Karol 10 pp.
65 ogn. Kruppe Jan 1 p.art.pl.
66 szer. Kruszewski Franciszek 71 pp.
67 szer. Księżopolski Zygmunt 71 pp.
68 st.szer. Kubicki Franciszek 57 pp.
69 plut. Kufel Zygmunt 58 pp.W.
70 st.szer.pchor Kuliszewski Leon Of.S.San.
71 plut. Kulpinski Leon 71 pp.
72 ułan Kulus Roman 17 p.uł.
73 szer. Kułakowski Teodor 71 pp.
74 kanon. Kurzawski Kazimierz 7 dak.
75 kpr.-pchor Kusmierczyk Zygmunt Szk.Pchor.
76 pchor. Legin Mikołaj Of Sz.Inż.
77 szer. Leśniewicz Władysław 10 pp.
78 szer. Lomeranc Josek 71 pp.
79 st.szer.p. Lubaszewski Zdzisław Of.Szk.San.
80 szer. Łapczyński Stanisław 10 pp.
81 bomb. Machowski Tomasz 7 dak.
82 ułan Majchrzak Józef 17 p.uł.
83 st.szer.pchor Majewski Eligjusz Szk.Pchor.
84 szer. Maksymiuk Nikanor 71 pp.
85 kpr.pchor. Malinowski Mieczysław Szk.Pchor.
86 kpr.pchor. Malinowski Władysław Szk.Pchor.
87 por.obs. Markiewicz Andrzej 1 p.lotn.
88 szer. Markowicz Mortke 58 pp.Wlkp.
89 szer. Markowski Wilhelm 71 pp.
90 ppor. Mazurkiewicz Tadeusz Of.Szk.Inż.
91 kpr.pchor. Medwecki Witold Szk.Pchor.
92 szer. Mężyński Aleksander 71 pp.
93 szer. Michalak Tadeusz 68 pp.Wlkp.
94 kpr.pchor. Mielczarski Sylwester Szk.Pchor.
95 mjr. Mięsowicz Eugeniusz Wyż. Szk. Wojsk.
96 kanon. Mitek Stanisław 1 p.a.pl.
97 szer. Mizerkiewicz Stefan 68 pp.Wlkp.
98 szer. Morokiszka Paweł 71 pp.
99 szer. Moszkiewicz Jan 57 pp.
100 szer. Myślewski Marian 57 pp.
101 szer. Nakurasz Aleksander 10 pp.
102 kpt.pil. Niekraszewicz Czesław 1 p.lotn.
103 bomb. Oczkowski Leon Dtwo.1 p. art..przeciwlotn.
104 por. Olchowicz Szczepan 1 dyw.art.kon.
105 kanon. Osipow Leon Dtwo.1 p. art..przeciwlotn.
106 szer. Pawlak Kazimierz Of.Szk.San.
107 kpr.pchor. Piekarski Tadeusz Szk.Pchor.
108 szer. Pietraszyk Edmund 58 pp.Wlkp.
109 szer. Pluskota Michał 57 pp.Wlkp.
110 szer. Pniewski Henryk 10 pp.
111 por. Pomorski Michał 1 p.a.pl.
112 szer. Ratajczak Aleksander 57 pp.Wlkp.
113 szer. Reis Wawrzyniec 57 pp.Wlkp.
114 szer. Romaniuk Kirył 71 pp.
115 szer. Rupiński Władysław 71 pp.
116 st.szer.pchor Rutkowski Roman Szk.Pchor.
117 plut. Saterski Michał 57 pp.Wlkp.
118 szer. Skurczyński Karol 71 pp.
119 szer. Sławski Grzegorz 10 pp.
120 kpr. Stachowiak Wincenty 58 pp.Wlkp.
121 kpt. Steblecki Stefan 71 pp.
122 por. Stelmasiak Jerzy Dtwo.1 p. art..przeciwlotn.
123 szer. Stelmaszczuk Sidor 71 pp.
124 sierż. Suchocki Jan 58 pp.Wlkp.
125 szer. Szeffler Maksymilian 1 p.lotn.
126 por Szpunar Władysław Ofic.Szk.Lotn
127 szer. Sztul Franciszek 57 pp.Wlkp.
128 szer. Szwejk Władysław 71 pp.
129 ppłk. Świerczewski Józef Ofic.Szk.Inż.
130 ułan Tatarek Ludwik 17 p.uł.
131 bomb. Terlecki Jan 7 dak.
132 szer. Trzaskawka Stefan 68 pp.Wlkp.
133 szer. Wachowski Antoni 57 pp.
134 st.sierż. Węglewski Józef 58 pp.Wlkp.
135 szer. Wiśniewski Stanisław 10 pp.
136 kan. Wnorowski Józef 1 dyw.art.kon.
137 kan. Wojno Marian Dtwo.1 p. art..przeciwlotn.
138 kpr. Woźniak Stanisław 1 dyw.art.kon.
139 szer. Wrede Gustaw Jan 71 pp.
140 plut.zaw. Zawodny Stanisław 68 pp.Wlkp.
141 ppor. Zieliński Józef Of.Szk.Inż.
142 sierż. Ziembiewicz Stanisław Odz.przyb.Prez.Rzpl.
143 szer. Zyła Stefan 68 pp.Wlkp.
* Przy opracowaniu listy korzystałem z dokumentów Instytutu Piłsudskiego w Nowym Jorku i spisu oddziałów lojalnych państwu polskiemu, zamieszczonej w wp.pl (tej strony obecnie już nie ma)
Jerzy Krajewski, redaktor naczelny portalu HistoriaLudzi.pl