Bez regionalnych banków prorozwojowych nie uda się zrealizować Planu Junckera
W planie inwestycyjnym dla Europy trzeba uwzględnić banki prorozwojowe działające na szczeblu lokalnym i regionalnym, stwierdza Adam Banaszak (PL/EKR) w swej opinii przyjętej 7 kwietnia na sesji plenarnej Europejskiego Komitetu Regionów (KR-u).
Władze lokalne i regionalne domagają się ponadto zwiększenia wpływu samorządów terytorialnych na dobór rozwiązań finansowych. Jednocześnie wskazują na wymogi, które trzeba zawrzeć w ocenie jeszcze przed utworzeniem nowych regionalnych banków prorozwojowych, a także po nim.
Kryzys gospodarczy i finansowy wywarł istotny, odczuwalny po dziś dzień, wpływ na europejskie społeczeństwo i gospodarkę. Systemy finansowe UE nie otrząsnęły się jeszcze w pełni z kryzysu, wskutek czego od 2008 r. luka w inwestycjach prywatnych i publicznych wynosi 300 mld EUR. Banki prorozwojowe i platformy inwestycyjne w całej Europie starają się wypełnić tę lukę, lecz nie we wszystkich regionach i państwach członkowskich są one dostępne na szczeblu lokalnym i regionalnym.
„Scentralizowane modele wsparcia prorozwojowego, oparte wyłącznie na krajowym banku i jego lokalnych, nieautonomicznych placówkach nie zawsze odpowiadają potrzebom wspólnot lokalnych, zwłaszcza w regionach słabiej rozwiniętych. Banki prorozwojowe powinny bardziej zdecentralizować swoją ofertę. W tej istotnej kwestii lokalnej i regionalnej potrzebne jest podejście oddolne” – stwierdził Adam Banaszak (PL/EKR), Wice-Przewodniczący Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego i sprawozdawca opinii w tej sprawie.
Obecnie w krajach UE funkcjonują różne modele banków prorozwojowych, w zależności od doświadczeń historycznych i uwarunkowań ekonomicznych w danym kraju lub regionie. W zależności kraju, można zaobserwować istotne dysproporcje w poziomach rozwoju poszczególnych systemów działalności prorozwojowej. By zmienić tę sytuację potrzebne jest utworzenie nowych instytucji lub zmiana sposobu konsultowania konkretnych projektów. Do podjęcia decyzji o tworzeniu nowej instytucji potrzebna jest jednak pogłębiona analiza celowości tworzenia nowych struktur instytucjonalnych, tak aby uniknąć zbędnego rozrostu biurokracji i marnotrawstwa środków.
„W Polsce istnieje tylko jeden państwowy bank prorozwojowy – Bank Gospodarstwa Krajowego. Działa na poziomie krajowym i stanowi centrum kompetencji w zakresie finansowania projektów infrastrukturalnych, eksportu, przedsiębiorstw komunalnych i samorządów lokalnych. W województwie kujawsko-pomorskim rozważamy obecnie utworzenie banku regionalnego” – sprecyzował sprawozdawca Banaszak.
Ściślej rzecz ujmując, członkowie KR-u postulują znaczące zwiększenie roli władz lokalnych w procesie tworzenia, funkcjonowania i oceny skutków działania bankowości prorozwojowej w regionach. Można tego dokonać albo poprzez zwiększenie wpływu władz lokalnych i regionalnych na ukierunkowanie strategiczne i zarządzanie krajowych banków prorozwojowych, albo poprzez uzupełnienie oferty niezależnych oddziałów lokalnych i regionalnych czy też własnych banków regionalnych w ścisłej współpracy ze szczeblem krajowym.
Członkowie KR-u przekonują, że banki prorozwojowe, by skutecznie funkcjonować, muszą być elastyczne i powinny szybko reagować na problemy występujące w poszczególnych krajach i regionach. Postawiony przez Komisję Europejską wymóg oceny sytuacji przed utworzeniem nowych banków prorozwojowych i produktów finansowych może skomplikować i spowolnić powstawanie takich banków. Członkowie zwracają również uwagę, że jakakolwiek późniejsza ocena efektywności powinna mieć charakter długoterminowy, 10–15-letni, zgodnie z ramami czasowymi finansowanych projektów inwestycyjnych.
Zwracając się do członków Komitetu, Laszlo Baranyay, Wice-Przewodniczący Europejskiego Banku Inwestycyjnego, powiedział: „Współpraca z bankami promocyjnymi ma kluczowe znaczenie dla Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) w celu zapewnienia środków finansowych na pobudzenie wzrostu gospodarczego, zatrudnienia i inwestycji w całej Unii Europejskiej. Komplementarność między EBI i lokalnymi bankami promocyjnymi jest wielkim atutem dla Planu Inwestycyjnego dla Europy i musimy jak najlepiej wykorzystać jego pełny potencjał.”
Przywódcy lokalni i regionalni apelują również o współpracę z europejskimi długoterminowymi funduszami inwestycyjnymi (ELTIF) oraz Europejskim Centrum Doradztwa Inwestycyjnego, tak by mogły się one wzajemnie uzupełniać, zamiast ze sobą konkurować. Postulują ponadto utworzenie sieci publicznych banków prorozwojowych w celu wymiany wiedzy i doświadczeń międzyregionalnych i międzynarodowych, co może pomóc w uniknięciu ryzyka zbytniej centralizacji.
https://www.flickr.com/photos/cor-photos/albums/72157666809110926
Europejski Komitet Regionów
Europejski Komitet Regionów jest zgromadzeniem przedstawicieli samorządów regionalnych i lokalnych UE ze wszystkich 28 państw członkowskich. Został utworzony w 1994 r. w następstwie podpisania traktatu z Maastricht, a jego misją jest włączenie samorządów regionalnych i lokalnych w proces decyzyjny UE oraz informowanie ich o strategiach politycznych UE. Parlament Europejski, Rada i Komisja Europejska zasięgają opinii Komitetu w odniesieniu do dziedzin polityki mających wpływ na regiony i miasta. Aby zasiadać w Europejskim Komitecie Regionów, każdy z jego 350 członków i 350 zastępców członków musi posiadać mandat wyborczy lub być politycznie odpowiedzialny przed wybranym zgromadzeniem w swoim regionie lub mieście.